• 1. Check of alles in de erfenis (goed) zwart-op-wit staat

Om discussie over de erfenis te voorkomen, is het allereerst verstandig om alles zo goed mogelijk vast te leggen, zegt familiemediator Ellen de Haan. “Zeker bij een gezin met meerdere kinderen of een samengesteld gezin is dit belangrijk.” Ook is het verstandig om elke vijf jaar te checken of je testament nog overeenkomt met je huidige situatie. “Denk aan nieuwe relaties, scheidingen en kleinkinderen. Een verouderd testament veroorzaakt lastige situaties”, aldus De Haan.

“Wie wordt nu bedoeld met ‘partner’ in je testament, als je dat hebt opgesteld tijdens een eerdere relatie maar inmiddels een nieuwe liefde hebt?” geeft Elles van der Pluijm, notaris familierecht, als voorbeeld. “En als je al een verdeling van je bezittingen in je hoofd hebt, dus welk kind krijgt wat, laat dat dan duidelijk vastleggen. Maar check vooral eerst of je kinderen dat ook zien zitten. Zo voorkom je eventuele discussies”, zegt ze.

Dat geldt ook voor het verdelen van de taken. “Misschien is het oudste kind helemaal niet geschikt als executeur (degene die namens de erfgenamen verantwoordelijk is voor de afwikkeling van de erfenis) en zit hij of zij daar ook helemaal niet op te wachten. Maak dit bespreekbaar”, aldus Van der Pluijm.

• 2. Communiceer van tevoren met je kinderen

Volgens Van der Pluijm worden geldzaken nog altijd als taboe gezien, ook bij het regelen van de nalatenschap. Vaak wordt er niet over gesproken. “Het is iets van vorige generaties, over geld praat je niet zo. Onbedoeld creëer je daardoor veel vragen voor de familie die achterblijft. Tegenwoordig worden kinderen wel meer betrokken bij het testament van hun ouders.”

De Haan weet dat je beter zo transparant mogelijk kunt zijn over de keuzes in je testament. “Het is het allermooist als je hier met je kinderen over kan praten. Zeker als je familie onderliggende spanningen heeft, kan een slordig testament echt een bom onder familierelaties leggen.”

Van der Pluijm: “Als van tevoren communiceren lastig is, licht dan in elk geval je keuzes toe in het testament. Vertel waarom je het zo regelt. Dat schept al een stuk meer duidelijkheid.”

• 3. Houd het gezelschap bij de notaris klein

Familiepsycholoog Dave Niks heeft het vaak gezien, families die enorm met elkaar in de clinch raken door een erfeniskwestie. “Laatst had ik een familie in conflict op kantoor, die ruzieden om een erfenis van miljoenen euro’s. Je kunt bedenken: waarom maak je er zo’n punt over? Er is voor iedereen genoeg.” Volgens Niks is er tussen families vaak veel oud zeer. Een conflict over een erfenis is dan de uitingsvorm.

Als er met elkaar om de tafel wordt gegaan, adviseert Niks daarom om alleen de kinderen bij elkaar te hebben. “Dynamieken tussen broers en zussen worden zo een stuk helderder.” De Haan sluit zich hierbij aan. “Het handigst is om gewoon de eigen kinderen uit te nodigen, zonder partners erbij. In ieder geval voor het eerste gesprek. Zo zijn er niet te veel meningen tegelijk.”

• 4. Blijf in gesprek, ook bij conflict

“Je moet bedenken dat er tijdens het verdelen van de erfenis twee dingen tegelijk gebeuren. Je verliest een dierbare en daarbovenop moet er van alles geregeld worden”, aldus Niks. “Het is dan ook niet gek als er een conflict ontstaat. Maar, wat er ook gebeurt, zorg dat je in ieder geval on speaking terms blijft.”

De Haan: “Laat het even niet om de spullen gaan, maar spreek je gevoel uit. Vertel dat je de relatie goed wil houden. Wat kan helpen, is beginnen bij die ene broer of zus waar je het beste mee overweg kan.”