In 2021 zal de huidige Onteigeningswet zeer waarschijnlijk opgaan in de Omgevingswet. De regels met betrekking tot de onteigeningsprocedure worden ook gewijzigd. Hieronder zal ik ingaan op:
i) wat onteigening is;
ii) de wijzigingen in de bestuurlijke fase;
iii) de nieuwe rol van de notaris hierin; en
iv) wat wij als notaris voor jou hierin kunnen betekenen.
I Onteigening
Met het begrip onteigening wordt bedoeld het recht dat de overheid heeft om onroerende zaken, zoals een perceel grond, een woning of een bedrijfsgebouw, in eigendom te verwerven. De overheid kan dit uitsluitend doen op grond van het algemeen belang. Ook moet de overheid hierbij de (voorgaande) eigenaar volledig schadeloos stellen. De overheid zal pas van haar onteigeningsrecht gebruik maken nadat er tussen de eigenaar en de overheid geen overeenstemming over de verkoop van de onroerende zaken is bereikt. Dit laatste wordt de minnelijke overeenstemming genoemd.
Als de overheid van haar onteigeningsrecht gebruik gaat maken, moet zij hiervoor een vonnis van de rechter hebben.
De eigendom van de onroerende zaak gaat door de onteigening over op de onteigenaar (de overheid). De onroerende zaak is dan vrij van alle bestaande lasten en beperkingen. Dat betekent dat bijvoorbeeld een kwalitatieve verplichting die op het onroerend goed rust of een recht van gebruik en bewoning niet meer van toepassing is.
II De bestuurlijke fase
In de huidige Onteigeningswet neemt de overheid het besluit tot onteigening door middel van een Koninklijk Besluit. Vanaf 2021 moet het betreffende bestuursorgaan (bijvoorbeeld de provincie) het onteigeningsbesluit nemen. Daarnaast moet het besluit worden bekrachtigd door de bestuursrechter.
III De nieuwe rol van de notaris
De integratie van de onteigeningsprocedure in de Omgevingswet heeft onder meer tot gevolg dat de notaris vanaf dan een nieuwe rol hierin krijgt. De onteigening moet dan namelijk in een onteigeningsakte ingeschreven worden in de openbare registers van het Kadaster. Het opstellen en ondertekenen van de onteigeningsakte wordt/is voorbehouden aan de notaris. De notaris is overigens wel gevrijwaard van de plicht tot een inhoudelijke toetsing van de onteigeningsbeschikking.
“Bij een onteigeningsprocedure kan de notaris je adviseren over de gevolgen en de wijze van de onteigening én met je meedenken over de te maken afspraken.”
IV Wat kunnen wij voor jou hierin betekenen?
Als je in aanraking komt met een onteigeningsprocedure kan de notaris je al in een vroeg stadium bijstaan door middel van een onderzoek naar de onroerende zaak en de (eventueel) daaraan verbonden rechten en plichten. Denk hierbij aan het hiervoor gemelde recht van gebruik en bewoning. Ook in het geval je al in overleg bent met de overheid over de minnelijke regeling staan wij je graag bij.
Wij kunnen adviseren over de gevolgen en de wijze van de onteigening én met je meedenken over de te maken afspraken.
Mocht je nog vragen hebben over onteigening en de rol van de notaris hierin? Of advies wensen voorafgaand aan een onteigening? Neem dan contact met mij op.
