De jubelton is versoberd. Wat nu?

9 juni 2023

Eind 2022, net voordat de jubelton werd versoberd, schreef ik een blog over het laatste rondje van de jubelton. Per 1 januari 2024 wordt de jubelton zelfs afgeschaft. Hoe zit dit precies? En welke andere mogelijkheden zijn er om (klein)kinderen – liefst belastingvrij – te helpen, bijvoorbeeld bij de aanschaf van een huis? In deze blog licht ik dit toe.

Overzicht aanpassingen

De jubelton is een bijnaam voor de eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling voor de eigen woning van ruim € 100.000 waar tot en met eind 2022 gebruik van kon worden gemaakt. Maar per 1 januari 2023 is deze jubelton versoberd en per 1 januari 2024 wordt hij zelfs afgeschaft. Het kabinet wil hiermee de woningmarkt verbeteren en vermogensongelijkheid verminderen. Wat zijn de wijzigingen? In een schematisch overzicht zien de wijzigingen er als volgt uit:

	2022	2023	2024
Hoogte vrijstelling	€ 106.671	€ 28.947	€ 0
Spreidingsmogelijkheden doen van de schenking	2022 en 2023	–	–
Spreidingsmogelijkheden besteden van de schenking	2022, 2023 & 2024	2023, 2024 en 2025	–

Hieronder licht ik de verschillende wijzigingen toe.

Verlaging en afschaffing van de vrijstelling

Waar in 2022 nog € 106.671 belastingvrij kon worden geschonken voor de eigen woning, is deze vrijstelling per 1 januari 2023 verlaagd naar € 28.947 en vanaf 1 januari 2024 wordt de vrijstelling helemaal afgeschaft.

Als het gaat om een ouder-kindrelatie, kunnen ouders er dit jaar ook voor kiezen het laatstgenoemde bedrag belastingvrij te schenken, waarbij hun kind de schenking naar eigen inzicht mag besteden. Het is dan óf-óf: je kunt maar eenmalig een beroep doen op een verhoogde schenkingsvrijstelling. Zo kan een kind dat vorig jaar de jubelton al heeft ontvangen, geen aanspraak meer maken op de eenmalig verhoogde vrij te besteden schenkingsvrijstelling van € 28.947.

Ontvang je een schenking van iemand anders dan je ouder(s), bijvoorbeeld van grootouders, dan zit er nog wel een verschil tussen 2023 en 2024 en latere jaren. In 2023 geldt in deze situatie ook nog de eenmalig verhoogde vrijstelling voor de eigen woning van € 28.947, maar vanaf 1 januari 2024 niet meer.

Let bij gebruikmaking van de verlaagde jubelton onder andere op de volgende punten:

De ontvanger óf zijn/haar partner moet bij beide vrijstellingen tussen de 18 en 40 jaar oud zijn;
Een eenmalig verhoogde vrijstelling komt in de plaats van de jaarlijkse ‘gewone’ schenkingsvrijstelling, die ik hierna toelicht;
Ouders worden als één schenker gezien, ook als ouders gescheiden zijn. Heeft het kind een partner en wordt hen beiden een bedrag geschonken, dan telt dit ook als een schenking.

(Gespreid) schenken

Waar het in 2022 nog mogelijk was om gespreid te schenken en alsnog binnen de eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling voor de eigen woning te vallen, is dat nu niet meer mogelijk. Wanneer ouders dit jaar bijvoorbeeld € 28.947 aan een kind schenken ten behoeve van de eigen woning, moet dat hele bedrag dus in 2023 worden geschonken.

(Gespreid) besteden

Degene die de schenking voor de eigen woning krijgt, is niet verplicht het geld in één keer te besteden aan de eigen woning. Er geldt een bestedingstermijn van drie jaar voor bijvoorbeeld de aankoop van de eigen woning, verbetering of verbouwing van de eigen woning of aflossing van een (hypotheek)schuld. Dit betekent dat als de schenking in 2023 is gedaan, het bedrag uiterlijk in 2025 moet worden besteed aan de eigen woning.

De jaarlijkse ‘gewone’ schenkingsvrijstelling

Naast bovenstaande mogelijkheden, bestaat in de wet ook nog de ‘normale’ schenkingsvrijstelling. Zo kunnen ouders aan hun kinderen in 2023 € 6.035 belastingvrij schenken, mits niet ook een schenking wordt gedaan die valt onder een eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling. Onder ‘kind’ wordt ook een pleegkind of een stiefkind verstaan. De jaarlijkse vrijstelling voor alle andere personen is in 2023 € 2.418. Dit geldt voor bijvoorbeeld opa’s en oma’s die hun kleinkinderen wat willen geven. Met dit geld mag de ontvanger doen wat hij wil. De ontvanger hoeft hiervoor ook geen aangifte te doen.

Schenken of lenen boven de vrijstelling

Aangezien de tarieven voor de schenk- en erfbelasting hetzelfde zijn, is het mogelijk naast de jaarlijkse ‘gewone’ schenkingsvrijstelling of een eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling nog tegen 10% schenkbelasting te schenken. Tot € 138.641 is 10% schenkbelasting verschuldigd als het gaat om een ouder-kindschenking en 18% als het gaat om een schenking aan bijvoorbeeld kleinkinderen. Alles wat nu wordt geschonken tegen 10% of 18% schenkbelasting, hoeft niet meer te worden geërfd tegen 20% of 36% erfbelasting. Dit levert dus een besparing van erfbelasting op in te toekomst. Wanneer iemand bijvoorbeeld drie kinderen heeft, kan dit bij alle drie de kinderen worden gedaan, zodat drie keer deze besparing plaatsvindt.

Een andere optie is om (klein)kinderen een lening te verstrekken, die eventueel in termijnen kan worden kwijtgescholden, bijvoorbeeld binnen de eerste schijf van 10% of 18% schenkbelasting.

Rol van de notaris

Voor het vastleggen van een schenking (met uitzondering van de schenking op papier) of lening hoef je niet verplicht naar de notaris, maar het is wel verstandig. Allereerst kijkt de notaris mee bij de vraag of aan de voorwaarden wordt voldaan van bijvoorbeeld de eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling en controleert de notaris de inhoud van de afspraken. Ook is er de mogelijkheid om “de koude kant” bij uit elkaar gaan uit te sluiten. Stel dat ouders € 28.947 aan hun dochter schenken, maar niet willen dat dit wordt gedeeld met de partner van de dochter als ze gaat scheiden. Met een uitsluitingsclausule in de schenkingsakte kun je dan vastleggen dat het geschonken bedrag van haar blijft als ze uit elkaar gaan. Daarnaast voorkomt een notariële schenkingsakte achteraf discussie over de schenking. Als je zeker wilt zijn dat je je (klein)kinderen ook in de toekomst kunt blijven helpen in het geval dat je, onverhoopt, wilsonbekwaam bent, kun je deze wens ook vastleggen bij de notaris in een levenstestament.

Repeterende schenking

Een ander belangrijk voordeel van het laten vastleggen van een schenking bij de notaris, is dat je er meteen een repeterende schenking van kunt maken. Stel dat je jaarlijks een bepaald bedrag wilt schenken, dan kun je dat in een keer regelen bij de notaris. Bijkomend voordeel hiervan kan zijn dat een (klein)kind hierdoor meer financiering kan krijgen bij de bank, aangezien de bank meer houvast heeft dan bij een enkele toezegging van (groot)ouders om in de komende jaren aan het kind te schenken. Een repeterende schenking op papier behoort ook tot de mogelijkheden.

Aangifte schenkbelasting

Bij een schenking hoger dan de jaarlijkse vrijstelling moet de ontvanger aangifte doen. Daarvoor is een apart aangifteformulier te vinden op de website van de Belastingdienst. Aangifte via Mijn belastingdienst is ook mogelijk. Als je meerdere schenkingen krijgt, bijvoorbeeld van ouders en grootouders, moet je van elke schenking apart aangifte doen. Maar dit wil niet zeggen dat de ontvanger ook de schenkbelasting moet betalen als meer dan het vrijgestelde bedrag wordt ontvangen. Doorgaans betaalt de ontvanger schenkbelasting, maar (groot)ouders kunnen dit ook op zich nemen. Dit heet een schenking vrij van recht. Dan moet wel iets meer schenkbelasting worden betaald, omdat de betaling van de schenkbelasting ook weer als schenking wordt gezien.

Dus wat zijn samengevat de opties?

De jaarlijkse ‘gewone’ schenkingsvrijstelling, al dan niet repeterend;
Een eenmalig verhoogde vrijstelling, bijvoorbeeld voor de eigen woning;
Een schenking boven de eenmalig verhoogde/’gewone’ schenkingsvrijstelling, al dan niet repeterend;
Een lening, die eventueel in termijnen kan worden kwijtgescholden.