Samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap?
Wat past het beste bij jullie?
23 februari 2022
Vaak staan koppels voor de vraag op welke manier zij hun relatie het beste kunnen regelen. Dit kan lastig zijn, want wat valt er allemaal te regelen? Zowel in de vorm van een samenlevingscontract als partnerschapsvoorwaarden kunnen verschillende dingen worden vastgelegd. In deze blog worden de verschillen en overeenkomsten tussen een samenlevingscontract en een geregistreerd partnerschap uitgelegd.
Algemene informatie
Een samenlevingscontract wordt in principe vastgelegd bij de notaris. Een geregistreerd partnerschap niet. Dit regel je, net als een huwelijk, bij de gemeente.
Op het moment dat jullie een geregistreerd partnerschap aangaan, zijn er automatisch een aantal wettelijke regels van toepassing op jullie relatie. Om af te wijken van deze wettelijke regels kunnen jullie partnerschapsvoorwaarden opmaken. Hiervoor moet je naar de notaris.
Bij samenwoners zijn er, afgezien van enkele uitzonderingen, geen wettelijke regels automatisch van toepassing op jullie relatie. Deze regels kunnen soms toch best handig zijn. In een samenlevingscontract kan je die regels opnemen. Waar jullie in een samenlevingscontract dus juist dingen kunnen regelen die de wet niet regelt, kunnen jullie in partnerschapsvoorwaarden van de wettelijke regels afwijken.
Nu het technische verschil duidelijk is, wordt aan de hand van de volgende 6 onderwerpen het verschil tussen een samenlevingscontract en een geregistreerd partnerschap uitgelegd.
Gemeenschap van goederen: van wie is wat?
Tijdens jullie relatie bouwen jullie vaak allebei vermogen op. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door het krijgen van loon, het maken van winst in een eigen bedrijf of bijvoorbeeld met beleggingen. De vraag is of jullie dit willen delen met elkaar. Zien jullie wat jullie opbouwen tijdens jullie relatie als iets gezamenlijks, of blijft dit van ieder privé?
Als jullie samen gaan wonen, deel je niets automatisch met elkaar. Je kunt afspraken maken over hoe je gezamenlijke kosten met elkaar deelt, maar wat je over houdt van je inkomen is van jou privé.
Bij een geregistreerd partnerschap deel je automatisch vermogen met elkaar. Er ontstaat vanaf het moment van aangaan van het geregistreerd partnerschap een zogeheten (beperkte) gemeenschap van goederen. In deze gemeenschap vallen alle bezittingen die jullie al gemeenschappelijke hadden. Ook wordt alles dat jullie krijgen vanaf het aangaan van het geregistreerd partnerschap gemeenschappelijk. Dit geldt ook voor schulden.
Willen jullie dit niet (op deze manier) afspreken? Dan kunnen jullie dat vastleggen in partnerschapsvoorwaarden.
Wat gebeurt er met jullie pensioen?
Als jullie een geregistreerd partnerschap aangaan zijn de wettelijke pensioenregels van toepassing. Dit houdt in dat het ouderdomspensioen dat jullie opbouwen tijdens het partnerschap bij scheiding door jullie allebei gedeeld wordt. Dit wordt pensioenverevening genoemd. Hier kan je wel van afwijken in de partnerschapsvoorwaarden.
Door het aangaan van een samenlevingscontract zijn deze wettelijke regels niet automatisch van toepassing. Het is wel mogelijk om vast te leggen in jullie samenlevingscontract dat de regels uit de wet van toepassing zijn.
Naast het ouderdomspensioen bestaat ook nog het partnerpensioen, dit wordt ook wel nabestaandenpensioen genoemd. Hier hebben geregistreerd partners automatisch recht op na overlijden van hun partner. In veel gevallen kunnen samenwoners hier ook aanspraak opmaken. Vaak vraagt het pensioenfonds om een notarieel samenlevingscontract. Dit verschilt per pensioenfonds en zullen jullie zelf moeten doorgeven.
“Jullie kunnen in jullie samenlevingscontract regelen dat jullie gezamenlijke spullen (waaronder bijvoorbeeld een gezamenlijke woning) aan de ander ‘verblijft’. Dit gaat buiten het testament om. Zo’n bepaling heet een verblijvingsbeding.”
Overlijden: wie zijn jullie erfgenamen?
Bij overlijden regelt de wet dat geregistreerd partners erfgenaam zijn van elkaar (samen met eventuele kinderen). Willen jullie dat niet? Of willen jullie ook andere mensen als erfgenamen benoemen? Dan moeten jullie dit vastleggen in testamenten.
Bij een samenlevingscontract is het niet zo dat jullie automatisch erfgenamen zijn van elkaar. Om dit te regelen moeten samenwoners een testament opmaken: je kan elkaar dus niet tot erfgenaam benoemen in een samenlevingscontract.
Jullie kunnen wel een bepaling opnemen in jullie samenlevingscontract, die invloed heeft op je erfenis. Zo kunnen jullie regelen dat jullie gezamenlijke spullen (waaronder bijvoorbeeld een gezamenlijke woning) aan de ander ‘verblijft’. Dit gaat buiten het testament om. Zo’n bepaling heet een verblijvingsbeding.
Einde relatie: wat als jullie uit elkaar gaan?
Zowel een geregistreerd partnerschap als een samenlevingscontract kan op verschillende manieren worden beëindigd. Bij een samenlevingscontract staat vaak in de overeenkomst zelf hoe deze eindigt. Dit is vaak al het geval door de feitelijke omstandigheden (zoals inschrijving op een ander adres). Soms kan het nodig zijn om elkaar een (aangetekende) brief te sturen of samen een schriftelijke verklaring te tekenen.
Bij een geregistreerd partnerschap gaat het beëindigen minder makkelijk. Als jullie minderjarige kinderen hebben of het niet eens zijn over de afspraken die jullie moeten maken, moeten jullie langs de rechter. Ook als dit niet het geval is moeten jullie de ontbinding van het geregistreerd partnerschap regelen via een notaris of advocaat. Een geregistreerd partnerschap eindigt dus niet door feitelijke omstandigheden.
Hebben jullie recht op partneralimentatie?
Bij een geregistreerd partnerschap gelden de wettelijke regels van de partneralimentatie. Dit houdt in dat als één van de ex-partners niet genoeg inkomsten heeft om van te leven, de ander moet bijdragen in de kosten. Hoe lang er betaald moet worden hangt onder meer af van hoe lang jullie geregistreerd partners waren.
Als jullie een samenlevingscontract hebben, bestaat er geen automatisch recht op partneralimentatie. Wil je dit wel regelen, dan kan je dit samen vastleggen in je samenlevingscontract.
Let op: we hebben het hier alleen maar over partneralimentatie, en dus niet over kinderalimentatie. Zowel bij een geregistreerd partnerschap als een samenlevingscontract ben je als ouder financieel verantwoordelijk voor je kind(eren).
“Zowel gezag als het zijn van juridisch ouder is niet automatisch geregeld bij een samenlevingscontract.”
Ouderschap: automatisch of zelf nog regelen?
Worden jullie ouders? Als jullie een geregistreerd partnerschap hebben, dan zijn beide partners automatisch juridisch ouders van het kind en hebben beide ouders gezag.
Juridisch ouderschap houdt in dat jullie allebei geregistreerd staan als ouder van je kind, bijvoorbeeld op de geboorteakte en/of bij de burgerlijke stand. Gezag houdt in dat je verantwoordelijk bent voor de opvoeding en verzorging van je kind. Heb je als ouder gezag, dan mag je (mee)beslissen over bijvoorbeeld de schoolkeuze van je kind.
Zowel gezag als het zijn van juridisch ouder is niet automatisch geregeld bij een samenlevingscontract. Wil je dit wel regelen dan moet je samen bij de gemeente langs om je kind te erkennen. Ook moet je samen bij de rechtbank gezag aanvragen.
